นโยบาย

นโยบายห้องสมุดสีเขียว (Green Library Policy)

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย

ประกาศ ณ วันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2568

1. หลักการและเหตุผล

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย (ARITC CRRU) ในฐานะที่เป็นแหล่งทรัพยากรการเรียนรู้และศูนย์กลางทางปัญญาของมหาวิทยาลัยและชุมชน ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาอย่างยั่งยืนและบทบาทในการเป็นต้นแบบด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อตอบสนองต่อนโยบายของมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงรายในการเป็นมหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่นและเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ขององค์การสหประชาชาติ จึงได้กำหนดนโยบาย "ห้องสมุดสีเขียว" ขึ้น เพื่อสร้างสรรค์สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ควบคู่ไปกับการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่าและรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม

2. วิสัยทัศน์ (Vision)

"มุ่งสู่การเป็นห้องสมุดต้นแบบด้านนวัตกรรมและสิ่งแวดล้อม (Innovative and Green Library) ที่ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต ควบคู่กับการสร้างจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อมให้แก่นักศึกษา บุคลากร และชุมชน"

3. วัตถุประสงค์ (Objectives)

1. เพื่อลดการใช้ทรัพยากรและพลังงาน: ลดการใช้พลังงานไฟฟ้า น้ำ กระดาษ และวัสดุสิ้นเปลืองอื่นๆ ในการดำเนินงานของห้องสมุดอย่างเป็นรูปธรรม

2. เพื่อส่งเสริมการจัดการขยะอย่างมีประสิทธิภาพ: ผลักดันให้เกิดการลดปริมาณขยะ การนำกลับมาใช้ใหม่ และการรีไซเคิล (Reduce, Reuse, Recycle) ภายในอาคารสำนักฯ

3. เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีและยั่งยืน: พัฒนาพื้นที่ทางกายภาพของห้องสมุดให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม มีสุขภาวะที่ดี และเอื้อต่อการเรียนรู้

4. เพื่อส่งเสริมความรู้และสร้างการมีส่วนร่วม: เป็นศูนย์กลางในการเผยแพร่ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม และกระตุ้นให้ผู้ใช้บริการและบุคลากรมีส่วนร่วมในกิจกรรมอนุรักษ์

5. เพื่อบูรณาการเทคโนโลยีเพื่อสิ่งแวดล้อม: นำเทคโนโลยีดิจิทัลมาประยุกต์ใช้เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและเพิ่มประสิทธิภาพการบริการ

4. แนวนโยบายและการดำเนินงาน (Policy and Implementation)

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ กำหนดแนวนโยบายและการดำเนินงานในด้านต่างๆ ดังนี้

ด้านที่ 1: การจัดการพลังงานและทรัพยากร

• นโยบาย: ส่งเสริมการใช้พลังงานและน้ำอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

• แนวทางการดำเนินงาน:

  • กำหนดเวลาเปิด-ปิดเครื่องปรับอากาศและระบบไฟฟ้าแสงสว่างตามความจำเป็น และรณรงค์ "ปิดเมื่อไม่ใช้"

  • ตั้งอุณหภูมิเครื่องปรับอากาศที่ 25-26 องศาเซลเซียส

  • ทยอยเปลี่ยนอุปกรณ์ไฟฟ้าแสงสว่างเป็นหลอด LED หรืออุปกรณ์ประหยัดพลังงาน

  • จัดซื้อครุภัณฑ์และอุปกรณ์สำนักงานที่ได้รับฉลากประหยัดไฟเบอร์ 5 หรือมาตรฐานผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

  • ตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบประปาและไฟฟ้าอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการรั่วไหล

ด้านที่ 2: การจัดการของเสีย (Waste Management)

• นโยบาย: มุ่งสู่การเป็นองค์กรขยะเหลือน้อย (Zero-Waste Organization)

• แนวทางการดำเนินงาน:

  • จัดให้มีจุดคัดแยกขยะที่ชัดเจน (ขยะทั่วไป, กระดาษ, พลาสติก, ขยะอันตราย) และสื่อสารให้ผู้ใช้บริการเข้าใจ

  • รณรงค์ลดการใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง (Single-use Plastics) เช่น แก้วน้ำพลาสติก หลอด

  • ส่งเสริมการใช้กระดาษสองหน้า (Reuse) และนำกระดาษที่ใช้แล้วเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล

  • จัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์ (E-waste) ตามหลักวิชาการและระเบียบที่เกี่ยวข้อง

ด้านที่ 3: การจัดการทรัพยากรสารสนเทศและวัสดุ

• นโยบาย: ส่งเสริมการเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศในรูปแบบดิจิทัล เพื่อลดการใช้กระดาษ

• แนวทางการดำเนินงาน:

  • เน้นการจัดหาและให้บริการทรัพยากรสารสนเทศในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ (E-books, E-journals, Databases) เป็นลำดับแรก

  • ส่งเสริมให้ผู้ใช้บริการยืม-คืนหนังสือผ่านระบบอัตโนมัติ และรับการแจ้งเตือนผ่านช่องทางดิจิทัล (อีเมล, แอปพลิเคชัน)

  • ใช้วัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในการซ่อมบำรุงหนังสือและวัสดุอื่นๆ

  • รณรงค์การพิมพ์เอกสารเท่าที่จำเป็นและพิมพ์แบบสองหน้าเป็นค่าเริ่มต้น

ด้านที่ 4: อาคาร สถานที่ และสิ่งแวดล้อม

• นโยบาย: สร้างสรรค์พื้นที่สีเขียวที่ส่งเสริมสุขภาวะที่ดีของผู้ใช้บริการ

• แนวทางการดำเนินงาน:

  • เพิ่มพื้นที่สีเขียวทั้งภายในและภายนอกอาคาร โดยใช้พืชที่ช่วยฟอกอากาศและดูแลง่าย

  • ใช้น้ำยาทำความสะอาดที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

  • จัด "มุมความรู้สีเขียว" (Green Corner) เพื่อจัดแสดงหนังสือ นิทรรศการ และสื่อความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม

  • ปรับปรุงพื้นที่ให้ได้รับแสงสว่างจากธรรมชาติมากขึ้นเพื่อลดการใช้ไฟฟ้า

ด้านที่ 5: การส่งเสริมความรู้และการมีส่วนร่วม

• นโยบาย: เป็นผู้นำในการสร้างจิตสำนึกรักษ์สิ่งแวดล้อม

• แนวทางการดำเนินงาน:

  • จัดกิจกรรมส่งเสริมความรู้ เช่น การอบรม การเสวนา หรือ Workshop ในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อม (เช่น การทำปุ๋ยหมัก, DIY จากวัสดุเหลือใช้)

  • จัดนิทรรศการหมุนเวียนด้านสิ่งแวดล้อมตามวันสำคัญต่างๆ (เช่น วันสิ่งแวดล้อมโลก)

  • สื่อสารนโยบายและกิจกรรมผ่านทุกช่องทางของสำนักฯ (เว็บไซต์, Facebook Page, บอร์ดประชาสัมพันธ์)

  • สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับหน่วยงานภายในและภายนอกมหาวิทยาลัยเพื่อขับเคลื่อนกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม

5. การติดตามและประเมินผล (Monitoring and Evaluation)

• แต่งตั้ง "คณะกรรมการขับเคลื่อนห้องสมุดสีเขียว" เพื่อกำกับดูแลและผลักดันการดำเนินงานตามนโยบาย

• จัดเก็บข้อมูลและประเมินผลตามตัวชี้วัด (KPIs) เช่น ปริมาณการใช้ไฟฟ้า, ปริมาณขยะที่รีไซเคิลได้, จำนวนผู้เข้าร่วมกิจกรรม

• จัดทำรายงานสรุปผลการดำเนินงานและทบทวนนโยบายเป็นประจำทุกปี เพื่อการพัฒนาและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง